Hà Tĩnh cần có giải pháp để bảo tồn tài nguyên sinh vật biển

Hà Tĩnh có 137km bờ biển kéo dài tử Cửa Hội đến Kỳ Nam, vởi tổng diện tích 18.400km2. Có nhiều cửa sông lớn như: Cửa Hội, Cửa Sót, Cửa Nhượng, Cửa Khẩu, tàu thuyền ra vào thuận tiện, nơi giao lưu buôn bán hải sản đi khắp mọi miền đất nước và nước ngoài, có nhiều vùng đầm phá rộng lớn với tổng diện tích hàng nghìn ha thích hợp cho nuôi trồng thủy sản. Biển Hà Tĩnh còn là một địa danh có nhiều tài nguyên, sinh vật biển.

Theo thống kê, năm 2023 tổng sản lượng thủy sản tỉnh Hà Tĩnh đạt 56.424 tấn, tăng so với năm trước là 2,23%, với tổng giá trị 1.902 tỉ đồng. Năm 2024, tổng sản lượng thủy hải sản là 55.770 tấn, trong đó nuôi trồng 16.373 tấn. 9 tháng đầu năm 2025 sản lượng thủy sản Hà Tĩnh ước đạt 49.880 tấn, tăng 4,7% so với cùng kỳ năm 2024. Nghề biển đã giải quyết công ăn, việc làm cho khoảng 15.000 lao động, chưa tính đến số lao động phục vụ cho các ngành nghề biển. Nhiều địa phương cuộc sống người dân ổn định nhờ nghề biển. Điền hình như bà con ở Thạch Kim, xã Lộc Hà mỗi năm thu về từ kinh tế biển 200 – 220 tỉ đồng.

Tuy nhiên, biển Hà Tĩnh đang đối mặt với nhiều tác động tiêu cực từ phát triển kinh tế – xã hội, du lịch, biến đổi khí hậu toàn cầu. Đặc biệt việc đánh bắt nhỏ lẻ gần bờ mang tính chất hủy diệt. Những vấn đề nêu trên tạo ra nguy cơ phá vỡ không gian sinh tồn, môi trường sống của động, thực vật và đa dạng sinh học biển Hà Tĩnh. Do đó, bảo tồn, môi trường sống của động, thực vật và dạng sinh học biển Hà Tĩnh vào lúc này là rất cần thiết và cấp bách.

Hà Tĩnh cần có những giải pháp căn cơ, từng bước đi cụ thể, trước hết phải làm tốt công tác tuyên truyền, tổ chức các lớp tập huấn, hội thảo, trao đổi kinh nghiệm, giáo dục cộng đồng để người dân hiểu được ý nghĩa, tầm quan trọng của việc bảo vệ tài nguyên và môi trường biển. Chính quyền có những giải pháp hiệu quả giải quyết sinh kế cho người dân. Đồng thời, cần phối hợp các nhà khoa học, các trung tâm, viện nghiên cứu, đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, hình thành các khu bảo tồn sinh thái, xây dựng cơ sở dự liệu chính xác, kêu gọi các nhà đầu tư, các tổ chức Quốc tế, triển khai giám sát đa dạng sinh học, để ngăn chặn suy giảm tài nguyên, sinh vật biển quê nhà.

Từng địa phương cần xác định và cấm sử dụng các phương tiện, ngư cụ khai thác tận thu, hủy diệt tài nguyên sinh vật biển. Áp dụng công nghệ tiên tiến trong khai thác, bảo quản. Ứng dụng công nghệ thông tin, vô tuyến định vị vệ tinh để cung cấp thời tiết, ngư trường và hỗ trợ cứu hộ.

Coi trọng công tác, tác động ô nhiễm môi trường, thực hiện định kỳ điều tra, thống kê, phân loại, quan trắc, đánh giá môi trường biển. Thiết lập hành lang bảo vệ bờ biển, đánh giá tác động môi trường đối với các dự án xây dựng gần hệ sinh thái quan trọng. Xây dựng mô hình du lịch môi trường sinh thái cộng đồng. Ưu tiên nguồn lực từ nguồn kinh phí bảo vệ môi trường, triển khai Kế hoạch hành động quốc gia về quản lý rác thải nhựa đại dương đến năm 2030. Tăng cường năng lực hệ thống quan trắc, giám sát tổng hợp tài nguyên, môi trường biển và hải đảo. Thiết lập, mở rộng và tăng cường năng lực quản lý các khu vực tập trung sinh sản, khu vực thủy sản còn non sinh sống và đường di cư của các loài thủy sản.

Phát triển du lịch sinh thái biển phù hợp với văn hóa bản địa và cộng đồng. Xây dựng các tour du lịch gắn với các hoạt động bảo vệ môi trường biển. Các nhà hàng, khách sạn, nhà nghỉ nâng cấp đủ tiêu chuẩn bảo vệ môi trường. Giám sát chặt chẽ, xử lý nghiêm minh, triệt để những nhà hàng, khách sạn, khu vui chơi giải trí dọc ven biển không đảm bảo qui định về bảo vệ môi trường biển.

Khẩn trương hoàn thiện các thế chế, chính sách, đào tạo cán bộ quản lý, phát triển nguồn nhân lực cho địa phương, có cơ chế thu hút nhân tài. Kiện toàn cơ cấu, tổ chức nâng cao năng lực hệ thống quản lý tài nguyên- môi trường. Xây dựng hệ thống thế chế hoàn chỉnh, cơ chế tài chính bền vững. Áp dụng công nghệ thông tin để xây dựng, quản lý cơ sở dự liệu về tài nguyên và môi trường biển.

Ngoài ra, tỉnh cần chủ động, nâng cao năng lực giám sát biến đổi khí hậu, dự báo, cảnh báo sớm rủi ro trên biển và vùng ven biển để chủ động ứng phó với thiên tai, biển đổi khí hậu, giám sát tác động của biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến ngành kinh tế biển, đời sống, sinh kế cộng đồng trên biển và ven biển. Hỗ trợ dân chuyển đổi phương thức canh tác, phát triển ngành nghề đánh bắt xa bờ. Nhân rộng mô hình nuôi trồng trên biển: ưu  tiên nuôi tôm, ngao, sò, cá chẽm, cá mú, cá bớp, cá chim trắng vây vàng.

Đa dạng sinh học vùng biển Hà Tĩnh có giá trị hết sức quan trọng, trong phát triển kinh tế và bảo tồn. Nhưng do tác động kinh tế – xã hội, biến đổi khí hậu đang đe dọa nguồn tài nguyên của tỉnh nhà. Hà Tĩnh cần có giải pháp căn cơ, đồng bộ để khai thác hiệu quả tiềm năng biển, đồng thời duy trì cân bằng sinh thái bảo tồn tài nguyên sinh vật biển có hiệu quả.

Nguồn: HẢI HƯNG – Tạp chí điện tử Luật sư Việt Nam