Sáng ngày 17/10/2025, tại Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh Hưng Yên, phiên tòa phúc thẩm vụ án “gà lôi trắng” đối với bị cáo Thái Khắc Thành (45 tuổi, trú tại xã Đô Lương, tỉnh Nghệ An) đã kết thúc với một quyết định có tính lịch sử, mang lại niềm vui lớn cho bị cáo và gia đình, đồng thời để lại một dấu ấn sâu sắc trong dư luận xã hội.
Hội đồng xét xử phúc thẩm đã quyết định sửa toàn bộ bản án sơ thẩm, tuyên miễn trách nhiệm hình sự và miễn hình phạt bổ sung cho bị cáo Thành, đồng thời hủy bỏ biện pháp ngăn chặn “cấm đi khỏi nơi cư trú”. Quyết định này không chỉ giải quyết thỏa đáng một vụ án cụ thể mà còn là lời khẳng định về tính nhân văn của pháp luật và vai trò bảo vệ Nhân dân của các cơ quan tiến hành tố tụng, đặc biệt là Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) tỉnh Hưng Yên.
Dấu ấn kịp thời và nhân văn của Viện kiểm sát
Kết quả phiên tòa phúc thẩm hôm nay là sự ghi nhận vai trò tiên phong của VKSND tỉnh Hưng Yên. Trước đó, bị cáo Thái Khắc Thành đã bị TAND Khu vực 5 – Hưng Yên tuyên phạt 6 năm tù giam về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” theo khoản 2, Điều 244 Bộ luật Hình sự, do nuôi giữ và buôn bán 13 cá thể gà lôi trắng (Lophura nycthemera). Bản án sơ thẩm này đã gây xôn xao dư luận bởi tính nghiêm khắc của hình phạt.
Tuy nhiên, Viện trưởng VKSND tỉnh Hưng Yên, ông Nguyễn Văn Viện, đã kịp thời ký kháng nghị toàn bộ bản án sơ thẩm vào ngày 13/8. Động thái này xuất phát từ sự thay đổi của chính sách pháp luật. Cụ thể, kể từ ngày 1/7/2025, Thông tư 27/2025/TT-BNNMT của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn có hiệu lực, trong đó gà lôi trắng đã được chuyển từ nhóm IB sang nhóm IIB.
Việc chuyển nhóm này đồng nghĩa với việc gà lôi trắng không còn bị cấm nuôi, sử dụng vì mục đích thương mại như trước, mà được phép nuôi sinh sản, nuôi thương mại có kiểm soát. Mặc dù chính sách pháp luật đã thay đổi theo hướng phù hợp với thực tiễn và nhân văn hơn, Tòa án cấp sơ thẩm vẫn áp dụng quy định cũ và tuyên án theo khung hình phạt nặng.
Nhận thấy sự không phù hợp đó, VKSND tỉnh Hưng Yên đã chủ động kháng nghị, nhằm đảm bảo việc xét xử tuân thủ đúng quy định pháp luật mới, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của công dân. Kháng nghị này đã thể hiện sự nhạy bén, kịp thời trong nhận thức pháp lý, đồng thời phản ánh tinh thần nhân văn và trách nhiệm với người dân.
Việc Tòa án phúc thẩm chấp nhận toàn bộ kháng nghị, miễn trách nhiệm hình sự cho bị cáo, là sự ghi nhận vai trò kiểm sát hoạt động tư pháp của Viện kiểm sát, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân vào công lý. Hình ảnh đại diện Viện kiểm sát tỉnh Hưng Yên bắt tay bị cáo sau phiên tòa đã trở thành biểu tượng của tinh thần nhân văn và thượng tôn pháp luật.
Bài học kinh nghiệm cho công tác xét xử sơ thẩm
Vụ án “gà lôi trắng” được coi là một minh chứng sinh động cho chức năng hiến định của Viện kiểm sát: thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp, bảo vệ pháp luật, bảo vệ quyền con người, quyền công dân. Nhìn rộng ra, vụ án này cung cấp một bài học sâu sắc và đắt giá cho công tác xét xử ở Tòa án cấp sơ thẩm nói chung, đó là:
Nguyên tắc Thượng tôn Pháp luật và Cập nhật chính sách
Pháp luật luôn vận động cùng đời sống xã hội. Vụ án gà lôi trắng cho thấy, khi chính sách pháp luật có sự thay đổi lớn theo hướng có lợi cho người phạm tội, các cơ quan tiến hành tố tụng, đặc biệt là Tòa án cấp sơ thẩm, phải kịp thời cập nhật và áp dụng đúng quy định mới. Việc Tòa án sơ thẩm vẫn áp dụng quy định cũ, dẫn đến việc xử lý hình sự một hành vi không còn cấu thành tội phạm theo quy định pháp luật hiện hành, là một sai sót nghiêm trọng cần rút kinh nghiệm. Bài học là cần đánh giá tài liệu chứng cứ, mức độ phạm tội, tội danh và hình phạt một cách linh hoạt, nhưng không lỏng lẻo.
Đánh giá về mức độ phạm tội và hình phạt
Bản án sơ thẩm tuyên phạt 6 năm tù giam cho hành vi nuôi, bán 13 cá thể gà lôi trắng, dù theo quy định cũ, đã bị dư luận cho là quá nghiêm khắc. Vụ án nhắc nhở về tầm quan trọng của việc đánh giá mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi và áp dụng khung hình phạt một cách công bằng và nhân đạo. Khi pháp luật có sự thay đổi theo hướng có lợi, điều đó cần được áp dụng ngay lập tức để bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân. Công lý phải bắt đầu từ sự thấu hiểu và tôn trọng pháp luật.
Vai trò Kiểm sát và Phối hợp của Cơ quan tố tụng
Vụ án này khẳng định vai trò then chốt của Viện kiểm sát trong hệ thống tư pháp, không chỉ là cơ quan buộc tội mà còn là “người gác cổng công lý” và “người bảo vệ quyền công dân”. Sự chủ động kháng nghị của VKSND tỉnh Hưng Yên đã giúp kịp thời sửa chữa những sai sót tố tụng. Điều này cho thấy sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan tố tụng trong việc thực hiện nguyên tắc nhân đạo, công bằng là vô cùng cần thiết, nhằm củng cố niềm tin của nhân dân vào Nhà nước pháp quyền.
Kháng nghị của Viện kiểm sát trong vụ “gà lôi trắng” là minh chứng rõ nét cho tinh thần thượng tôn pháp luật và vì nhân dân phục vụ – một hành động đúng chức trách, đầy nhân văn và thể hiện bản lĩnh của ngành Kiểm sát Nhân dân trong giai đoạn cải cách tư pháp hiện nay. Khi người dân được bảo vệ, niềm tin vào công lý và tính nghiêm minh của pháp luật được củng cố. Vụ án đã khép lại, nhưng những bài học về tính nhân văn và sự linh hoạt trong áp dụng pháp luật sẽ còn được nhắc đến như một án lệ sống động trong ngành tư pháp Việt Nam.
Để lại một bình luận